علل بدخوابی کودکان چیست؟

قسمت اول:

نوزادان در دو ماه ابتدای زندگی حدود 12 تا 18 ساعت از شبانه روز را خواب هستند. کمتر نوزادی تمام طول شب تا صبح را می خوابد و اغلب نوزادان چندین بار در طول شب بیدار می شوند. اما تا حدود سن 9 ماهگی اغلب کودکان شب تا صبح را بدون وقفه می خوابند. البته منظور از خواب شبانه حدود 6 ساعت خواب می باشد. علل و عوامل مختلفی برای بدخوابی کودکان وجود دارد که برخی از آنها به راحتی قابل کنترل و اصلاح هستند که در این مقاله به شایع ترین آنها اشاره می گردد:

1- روشهای نادرست خواباندن کودک
یکی از روش‌های نادرست برای خواباندن کودک که اغلب والدین از آن استفاده می‌کنند تکان دادن کودک برای خواباندن است. این کار باعث می شود که کودک به مرور زمان به آن عادت کرده و نتواند بدون کمک به خواب برود و در صورت عدم انجام آن کودک گریه می کند تا به مقصود خود برسد. بهتر است از همان دوران نوزادی هنگامی که کودک خواب آلود است و زمان خواب کودک فرارسیده او را روی تخت خودش بگذارید تا بخوابد و از هر گونه تکان دادن و لالایی خواندن اجتناب کنید. با این کار کودک یاد می گیرد که بدون کمک شما به خواب برود.
 
2- خستگی کودک
کودکان نوپا و کودکان سنین مهد کودک حدوداً بین 11 تا 14 ساعت خواب در طول شبانه روز نیاز دارند که این مقدار شامل خواب شبانه و چرت روزانه است. مهمترین نکته اجرای یک برنامه منظم برای خواب کودک است. بنابراین سعی کنید برنامه منظمی برای کودک داشته باشید.  ساعت غذا خوردن کودک بهتر است منظم باشد و حتی ساعت بازی مشخصی داشته باشد.

3- اضطراب خوابیدن در اتاق جداگانه
اضطراب کودک برای خوابیدن در اتاق جداگانه امری کاملاً طبیعی است و در هر دوره از سنین کودکی ممکن است ایجاد شود. اصلا سعی نکنید این مشکل را با لالایی خواندن، تکان دادن کودک، شیر اضافه به وی دادن و مسائلی از این قبیل کنترل کنید. از حدود سن 6 ماهگی به بعد بهتر است کودک را برای خواب به اتاق خود ببرید مگر اینکه کودک بیمار باشد. در چنین مواردی که کودک از خوابیدن در اتاق خود دچار اضطراب می شود بهتر است با او به آرامی صحبت کنید و او را به اتاق خود برگردانید. به کودک احساس راحتی بدهید اما این کار را با بغل کردن و راه بردن و یا شیشه شیر دادن اضافی به وی انجام ندهید. در این موارد اغلب کودکان به دلیل ترس از تاریکی از خوابیدن در اتاق جداگانه امتناع می‌کنند بنابراین استفاده از یک چراغ خواب با نور ملایم می توانند مشکل را به راحتی حل کند. بهتر است به دنبال علت وجود اضطراب و ترس کودک از تنها خوابیدن بوده و آن را رفع کنید.

4- عدم پیروی از یک برنامه منظم برای خوابیدن
انجام یکسری کارهای معمول و تکراری قبل از خواب به کودک یاد آوری می کند که الان وقت خواب است. می توانید قبل از خواب کارهای مختلفی انجام دهید و با تکرار آنها پس از مدتی کودک متوجه می‌شود که به زمان خواب نزدیک شده مثلا می توانید قبل از فرا رسیدن زمان خواب برای کودک کتاب قصه بخوانید، کودک را به دستشویی ببرید، دندان‌های کودک را مسواک بزنید و یا همه چراغ ها را خاموش کنید. برخی از این کارها را با نزدیک شدن به زمان خواب کودک انجام دهید طوری که این کارها به رفتن کودک به اتاق خودش و خوابیدن وی ختم شود. بهتر است این نظم را از سنین پایین تر کودک مثلا حدود چهار ماهگی داشته باشید تا برای کودک تبدیل به یک عادت شود.
 
5- به تاخیر انداختن خواب
برخی از کودکان سعی می‌کنند به طرق مختلف زمان خواب را به تأخیر بیاندازد. در چنین مواردی سعی می‌کنند که دلایل مختلف بیاورد مثلا از شما بخواهند که قصه دیگری تعریف کنید یا درخواست نوشیدنی کنند و یا دوباره بخواهند به دستشویی برود و کارهایی از این قبیل برای به تاخیر انداختن زمان خواب انجام دهند. در چنین مواردی بهتر است برای پاسخ به کودک به اتاق وی بروید. محکم ولی مهربان باشید و زمان ماندن در اتاق کودک را هر بار کمتر کنید. طوری رفتار کنید که کودک متوجه شود واقعا زمان خواب رسیده و چاره ای جز خوابیدن ندارد. البته لازم به ذکر است که دقت کنید تا متوجه شوید که مشکل کودک ناشی از بهانه گیری برای نخوابیدن است و یا مشکل جدی دارد که معمولاً والدین به خوبی تفاوت این دو را تشخیص می دهند. در صورت وجود هر مشکل جزئی غیر از بهانه گیری به آن رسیدگی کنید.