عفونت های کلیه و مجاری ادراری

عفونت مجاری ادراری چیست؟
حدود نیمی از زنان در طول زندگی عفونت ادراری را تجربه کرده اند. این اتفاق زمانی می افتد که باکتری ها وارد قسمتی از سیستم ادراری یعنی کلیه ها، مثانه و یا مجاری ادراری می شوند. عفونت مثانه یکی از مشکلات شایع است و چنانچه کامل و به موقع درمان شود خطری برای بیمار ندارد. اما چنانچه به حال خود رها شود و عفونت به کلیه ها برسد می تواند مشکل جدی برای بیمار به وجود آورد.

1️- علائم عفونت ادراری (عفونت مثانه):
اغلب عفونت های ادراری در واقع عفونت مثانه هستند و علائم آن شامل:
- درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
- احساس فوریت در ادرار
- درد زیر شکم
- ادرار کدر و بدبو
لازم به ذکر است که گاهی اوقات عفونت های ادراری فاقد علامت هستند. عفونت مثانه چنانچه به موقع دفع شود خطری برای بیمار ندارد.

2️- علائم عفونت ادراری (عفونت کلیه):
عفونت مثانه و یا مجاری ادراری چنانچه بدون درمان رها شود می تواند به کلیه ها برسد و باعث عفونت کلیوی شود. علائم این عفونت شامل:
- درد یک طرفه یا دو طرفه پهلو
- تب و لرز
- حالت تهوع و استفراغ

عفونت ادراری یا سایر مشکلات:
هر چند سوزش ادرار معمولا از نشانه های عفونت ادراری است، اما گاهی اوقات می تواند به دلیل برخی از بیماری های مقاربتی و یا عفونت های واژینال در خانم ها باشد. این عفونت ها شامل کلامیدیا، گنوره آ و تریکومونازیس می باشند. آزمایش آنالیز و کشت ادرار معمولا به راحتی عفونت ادراری را از سایر عفونت ها مشخص می کند.

عدم درمان به موقع عفونت های ادراری:
خطر اصلی عفونت های ادراری گسترش آن به کلیه ها می باشد. وقتی باکتری ها به کلیه ها برسند به طور موقت باعث اختلال عملکرد کلیه ها می شوند و می توانند خطر نارسایی کلیه را افزایش دهند. همچنین در موارد شدید ممکن است عفونت وارد خون بیمار شود و به سایر ارگان های وی سرایت کند.

عفونت ادراری چگونه به وجود می آید؟
بسیاری از انواع باکتری ها در روی پوست ناحیه ( تناسلی ) وجود دارند، ولی وارد سیستم ادراری نمی شوند. در واقع ادرار یک مایع استریل و فاقد باکتری است. اما گاهی اوقات برخی باکتری ها مثل Ecoli وارد سیستم ادراری شده و از این طریق به مثانه رسیده و باعث شروع عفونت ادراری می شوند. عفونت ادراری در خانم ها شایع تر از آقایان است.

عوامل موثر بر افزایش خطر ابتلا به عفونت ادراری:
عفونت ادراری معمولا در خانم ها شایع تر است به خصوص خانم هایی که فعالیت ( ج ن س ی ) بیشتری دارند. سایر عوامل شامل:
- ننوشیدن مایعات کافی
- نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی
- سنگ های کلیوی
- در آقایان معمولا عفونت های ادراری به دلیل مشکلاتی مانند سنگ های کلیوی و یا بزرگی پروستات به وجود می آیند.

تشخیص عفونت ادراری:
اولین گام برای تشخیص عفونت ادراری یک آزمایش ساده آنالیز ادرار است. در این آزمایش وجود باکتری، گلبول های سفید و قرمز در ادرار مورد بررسی قرار می گیرد. آزمایش دیگر کشت ادرار می باشد که نوع باکتری و آنتی بیوتیک های موثر و مقاوم بر آن را نشان می دهد.

درمان عفونت ادراری:
تجویز آنتی بیوتیک مناسب توسط پزشک اغلب خیلی زود باعث بهبود عفونت ادراری می گردد. از سایر درمان های کمکی می توان به نوشیدن زیاد مایعات و خالی کردن مثانه در فواصل کوتاه اشاره کرد. پزشک معمولا علاوه بر آنتی بیوتیک مناسب قرصی به نام فنازوپریدین برای بیمار تجویز می کند. خوب است بدانید این قرص علائم بیماری مانند سوزش و درد هنگام ادرار کردن را تسکین می دهد، اما اثری بر رفع عفونت ندارد و بیمار حتی در صورت بهبود علائم باید حتما آنتی بیوتیک مناسب را تا زمانی که پزشک تجویز کرده مصرف کند. این قرص باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ نارنجی می شود. لازم به ذکر است که عفونت کلیه معمولا نیاز به داروهای آنتی بیوتیک تزریقی دارد و در اغلب موارد لازم است فرد برای درمان در بیمارستان بستری شود.
عفونت ادراری را جدی بگیرید.

عفونت ادراری و دیابت:
افراد مبتلا به دیابت به چند دلیل بیشتر از سایرین در معرض عفونت ادراری هستند. اولین دلیل این است که سیستم ایمنی این افراد معمولا ضعیف تر از سایرین است. دوم اینکه میزان بالای قند در ادرار زمینه را برای رشد باکتری ها فراهم می کند. دلیل سوم این است که اعصاب مثانه مانند سایر ارگان ها در دیابت دچار مشکل شده و به طور کامل تخلیه نمی شود و همیشه مقداری ادرار در مثانه فرد باقی می ماند که این موضوع احتمال عفونت ادراری را زیاد می کند. افراد مبتلا به دیابت چنانچه احساس کنند دچار عفونت ادراری شده اند باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.

عفونت ادراری و بارداری:
در طی دوران بارداری چندین علت وجود دارد که احتمال عفونت ادراری را افزایش می دهد. تغییرات هورمونی باعث ایجاد تغییراتی در مجاری ادراری می شوند. به علاوه فشار ناشی از بزرگ شدن شکم باعث ایجاد فشار بر مجاری ادراری و مثانه شده و عبور ادرار از کلیه ها و مجاری ادراری را دشوار می کند. عفونت ادراری درمان نشده در دوران بارداری باعث زایمان زودرس می شود، بنابراین باید به سرعت تحت درمان قرار گیرد.
به عفونت ادراری در دوران بارداری باید به شدت توجه کرد.

عفونت ادراری در یائسگی:
هورمون استروژن اثر محافظتی بر روی مجاری ادراری دارد. میزان هورمون استروژن در دوران یائسگی به شدت کاهش می یابد. میزان کم استروژن می تواند ورود باکتری ها به مجاری ادراری را تسهیل کرده و باعث ایجاد عفونت ادراری شود. بنابراین خانم ها در دوران یائسگی بیشتر دچار عفونت های ادراری می شوند.

عفونت ادراری در سالمندان:
عفونت ادراری یکی از عفونت های شایع در سالمندان است، اما اغلب اوقات عفونت ادراری در سالمندان علائم معمول را ندارد. بی قراری، هذیان گفتن و یا سایر تغییرات رفتاری در زنان و مردان مسن می تواند نشانه عفونت ادراری باشد. عفونت ادراری در سالمندان ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند بنابراین باید به سرعت درمان شود.

عفونت ادراری در نوزادان:
نوزادان نیز ممکن است دچار عفونت ادراری شوند اما قادر به گفتن مشکلات خود نیستند. برخی از علائم عفونت ادراری در نوزادان شامل:
- تب بدون دلیل
- بوی نامتعارف ادرار
- بی اشتهایی و حالت تهوع
- نق زدن و گریه های بی دلیل
تعویض به موقع پوشک در نوزادان و تمیز کردن ناحیه ( ت ن ا س ل ی ) کودک از جلو به عقب از عوامل مهم در پیشگیری از عفونت ادراری در نوزادان می باشد.

رعایت موارد بهداشتی از عفونت ادراری نوزادان تا حد زیادی پیشگیری می کند.

پیشگیری از عفونت ادراری
چند راهکار برای کاهش احتمال عفونت ادراری:
- نوشیدن مقدار کافی مایعات
- شستشوی ناحیه ( ت ن ا س ل ی ) از جلو به عقب
- دوش گرفتن به جای حمام کردن در وان

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
چنانکه هر کدام از علائم عفونت ادراری را دارید سریعا به پزشک مراجعه کنید. عفونت مثانه از موارد اورژانس های پزشکی نیست. اما در برخی از افراد این مشکل باید به سرعت بررسی و درمان گردد. این افراد شامل خانم های باردار، افراد مبتلا به دیابت، افراد با سابقه مشکلات کلیوی، بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی و سالمندان می باشند.