10 گروه از افراد که باید مکمل آهن مصرف کنند کدامند؟

آهن یک ماده معدنی است که از عناصر حیاتی برای بدن انسان محسوب می شود. بسیاری از سلول های بدن حاوی آهن هستند اما میزان عمده آهن بدن در گلبول های قرمز خون قرار دارند. گلبول های قرمز نقش مهم و حیاتی در بدن دارند یکی از آنها حمل اکسیژن از ریه ها به سایر بافت ها و ارگان های بدن می باشد.
آهن در تولید انرژی از مواد غذایی مصرف شده توسط فرد نیز نقش دارد. به علاوه آهن در انتقال پالس های عصبی و سیگنال هایی که باعث هماهنگی اعمال نقاط مختلف بدن می شود نیز نقش دارد. چنانچه آهن بیش از نیاز روزانه مصرف شود این آهن اضافه در بدن ذخیره شده تا موقع لزوم مصرف شود. برای برخی از افراد میزان آهن دریافتی از طریق تغذیه کافی است اما برخی افراد که شرایط و وضعیت خاصی دارند باید حتما از مکمل آهن استفاده کنند. افرادی که باید حتما از مکمل آهن استفاده کنند شامل افراد زیر می باشند:

1️- کم خونی فقر آهن
2️- بارداری
3️- کودکان
4️- زنان در دوران قاعدگی
5️- ورزش کردن
6️- از دست دادن خون
7️- دیالیز
8️- داروهایی که مانع جذب آهن می شوند
9️- اختلال کمبود توجه و بیش فعالی
10- مصرف داروهای مهار کننده ACE

1- کم خونی فقر آهن
کم خونی فقر آهن هنگامی رخ می دهد که میزان کافی آهن برای ساخت گلبول های قرمز وجود نداشته باشد. بدون میزان مناسب آهن گلبول های قرمز قادر به انتقال مناسب اکسیژن به بافت های بدن نمی باشند. مهمترین علائم این نوع کم خونی عبارتند از:
- خستگی
- ضعف
- سرگیجه
- اشکال در تمرکز
کم خونی فقر آهن یکی از شایعترین انواع کم خونی محسوب می شود.
 
شایع ترین دلایل ایجاد کم خونی فقر آهن عبارتند از:
- خونریزی قاعدگی به خصوص اگر میزان خونی که از دست می رود زیاد باشد و یا زمان قاعدگی طولانی باشد.
- زخم های گوارشی
- سرطان های دستگاه گوارش
- از دست دادن خون به دلیل جراحت
- خونریزی های گوارشی ناشی از مصرف طولانی مدت برخی داروها مانند آسپرین و ایبوپروفن

2️- بارداری
زنان به طور معمول روزانه به حدود 15 تا 18 میلی گرم آهن نیاز دارند، اما مسلما خانم های باردار بیش از این مقدار به آهن نیازمند هستند. بر طبق آمار سازمان بهداشت جهانی زنان باردار بهتر است روزانه 27 میلی گرم آهن دریافت کنند. بنابراین لازم است حتما از مکمل های آهن استفاده کنند. زنان باردار که از مکمل های پریناتال استفاده می کنند باید به میزان آهن آن توجه کرده و با توجه به آن بقیه نیاز خود را از طریق مکمل های آهن تامین کنند. دقت داشته باشید که هیچگاه میزان مصرفی مولتی ویتامین های پریناتال را دو برابر نکنید تا به میزان کافی آهن برسید زیرا میزان بقیه ویتامین ها بیش از اندازه شده و به جنین آسیب می رساند. مولتی ویتامین پری ناتال را با دوز مناسب مصرف کرده و علاوه بر آن از مکمل های آهن طبق تجویز پزشک استفاده نمایید.

3- کودکان
نوزادان آهن لازم خود را در دوران جنینی از مادر کسب می کنند. این ذخیره کسب شده تا حدود 6 ماهگی نوزاد در بدن وی وجود دارد و نیاز کودک را برطرف می کند. اما پس از 6 ماهگی لازم است که به کودک مکمل آهن داده شود. گاهی اوقات نوزادانی که نارس به دنیا آمده اند به دلیل اینکه فرصت کافی برای جذب آهن نداشته اند باید طبق تجویز پزشک زودتر از مکمل آهن استفاده کنند. برای آگاهی از نوع مکمل آهن و میزان لازم آن لازم است حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت نمایید.

4️- زنان در دوران قاعدگی
خونریزی قاعدگی باعث از دست دادن آهن می شود. یکی از دلایلی که کم خونی در خانم ها شایع تر از آقایان است وجود قاعدگی در خانم هاست.
 
5️- ورزش کردن
بر طبق گزارشات دفتر سلامت زنان خطر کمبود آهن در زنان ورزشکار افزایش می یابد. دلیل اصلی این امر ناشناخته است. اما برخی تئوری ها بیانگر این هستند که ورزشکاران نیاز بیشتری به گلبول های قرمز خون برای حمل اکسیژن به بافت های بدن دارد، بنابراین نیاز بیشتری به آهن داشته و بیشتر در معرض کمبود آهن هستند. چنانچه بسیار فعال هستید و یا به طور مرتب ورزش می کنید و با علائم کم خونی مواجه هستید حتما با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز برایتان مکمل آهن تجویز کند.

6️- از دست دادن خون
افرادی که سابقه خونریزی زیاد دارند به آهن بیشتری نیاز دارند. بیمارانی که خونریزی های گوارشی دارند از جمله این افراد هستند. خونریزی های گوارشی می تواند به دلیل مصرف برخی داروها، زخم های گوارشی و سرطان های دستگاه گوارش باشد.
 
7️- دیالیز
اغلب بیمارانی که دیالیز می شوند نیازمند دریافت آهن اضافی می باشند. کلیه ها محل ساخت و ترشح هورمون اریتروپویتین می باشند. این هورمون یکی از عوامل محرک برای ساخت گلبول های قرمز است. بنابراین چنانچه کلیه فرد به خوبی کار نکند این هورمون به درستی ترشح نشده و فرد دچار کم خونی می شود. در واقع یکی از عوارض بیماری های کلیوی کم خونی می باشد. به علاوه بیمار ممکن است هنگام دیالیز مقداری خون از دست بدهد. همچنین افراد دیالیزی معمولا رژیم غذایی خاصی دارند که در آن آهن کافی وجود ندارد. نکته دیگر اینکه برخی داروهای بیماران دیالیزی باعث کمبود آهن و عدم توانایی بدن برای جذب آهن می شوند. بنابراین بیماران دیالیزی دچار کمبود آهن هستند و لازم است پزشک در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد.

8️- داروهایی که مانع جذب آهن می شوند
برخی از داروها باعث ایجاد اختلال در جذب آهن توسط بدن می شوند. داروهایی که در جذب آهن اختلال ایجاد می کنند عبارتند از:
- دسته ای از آنتی بیوتیک ها مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین
- تتراسایکلین
- رانیتیدین و امپرازول
- داروهای مهار کننده ACE که برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرند.
- کلستیرامین که دارویی است برای پایین آوردن اسیدهای صفراوی
چنانچه هر یک از این داروها را مصرف می کنید باید مراقب کمبود آهن و کم خونی باشید و برای تشخیص به موقع آنها تحت نظر باشید.
 
9️- اختلال کمبود توجه و بیش فعالی
نتیجه تحقیقی که در سال 2014 منتشر شد نشان داد که بین کمبود آهن و اختلال کمبود توجه و بیش فعالی رابطه وجود دارد. در این تحقیق گروهی از افراد مبتلا به این اختلال از نظر سطح ویتامین D، کلسیم، فسفر و ذخیره آهن مورد بررسی قرار گرفتند و نتیجه این بررسی نشان داد که میزان ذخیره آهن در این افراد پایین تر از حد نرمال است. ذخیره آهن یا فرتین میزان آهن ذخیره شده در برخی سلول هاست که به مصرف بدن می رسد.
 
10- مصرف داروهای مهار کننده ACE
داروهای مهار کننده ACE برای درمان برخی بیماری ها مانند فشار خون به کار برده می شوند. یکی از شایع ترین عوارض جانبی این داروها سرفه های خشک می باشد. بر طبق نتیجه تحقیقی که در یکی از ژورنال های معتبر به چاپ رسید افرادی که روزانه مکمل فروس سولفات را حداقل 2 ساعت پس از مصرف داروهای مهار کننده ACE مصرف می کردند سرفه های کمتری داشتند. بنابراین در صورت بروز عارضه سرفه در اثر مصرف این داروها بیمارانی که از این داروها استفاده می کنند میتوانند تحت نظر پزشک یا داروساز جهت کاهش عارضه مدتی از مکمل آهن  استفاده کنند.